กลางวันและกลางคืน

เกิดจากการที่โลกหมุนรอบตัวเอง (โลกหมุนรอบตัวเองแบบทวนเข็มนาฬิกา และใช้เวลาประมาณ 24 ชั่วโมงจึงหมุนครบรอบ)

Map vector created by Freepik

ปรากฏการณ์ระนาบวงโคจรของดวงอาทิตย์ โลก และดวงจันทร์ ทำให้เกิดปรากฏการณ์ทางดาราศาสตร์

ทำให้เกิดปรากฏการณ์

• ปรากฏการณ์ทางแสง
• ปรากฏการณ์จากแรงโน้มถ่วง

ปรากฏการณ์ทางแสง

1. สุริยุปราคา สุริยุปราคา หรือ สุริยคราส เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นจากดวงจันทร์โคจรผ่านดวงอาทิตย์ ทำให้ดวงอาทิตย์มืดลงชั่วขณะ
   Icon vector created by Freepik,Map vector created by Freepik

   สุริยุปราคาแบ่งเป็น

   • เต็มดวง เกิดขึ้นเมื่อผู้สังเกต การณ์อยู่บริเวณเงามืด
   • บางส่วน เกิดขึ้นเมื่อผู้สังเกต การณ์อยู่บริเวณเงามัว
   • วงแหวน เกิดขึ้นเมื่อดวงจันทร์อยู่ห่างจากโลกมาก ทำให้ไม่เกิดเงาบนโลก แต่จะไปบังดวงอาทิตย์ แต่ไม่มืดจนเห็นดวงอาทิตย์เป็นรูปวงแหวน


2. จันทรุปราคา จันทรุปราคา หรือ จันทรคราส คือปรากฏการณ์ที่ดวงจันทร์โคจรผ่านเข้าไปในเงาของโลก
   Icon vector created by Freepik,Map vector created by Freepik

   จำแนกได้เป็น

   • จันทรุปราคาเต็มดวง เกิดเมื่อดวงจันทร์ทั้งดวงเข้าไปอยู่ในเงามืดของโลก
   • จันทรุปราคาบางส่วน เกิดเมื่อบางส่วนของดวงจันทร์เข้าไปอยู่ในเงามืดของโลก
   • จันทรุปราคาเงามัว เกิดเมื่อดวงจันทร์โคจรผ่านเงามัวของโลก


3. ข้างขึ้นข้างแรม Designed by Freepik
   • เกิดจากที่ดวงจันทร์โคจรรอบโลกใช้เวลาประมาณ 30 วัน และ ทั้งโลกและดวงจันทร์โคจรอบดวงอาทิตย์
   • ข้างขึ้น (Waxing Moon) จะเห็นดวงจันทร์ค่อยๆสว่างขึ้นจนกระทั่งสว่างเต็มดวง ในวันขึ้น 15 ค่ำ หรือวันแรม 1 ค่ำ ที่เรียกว่า วันเพ็ญ หรือ วันเดือนเต็ม
   • ข้างแรม (Waning Moon) จะเห็นดวงจันทร์ค่อยๆมืดลงจนกระทั่งมืดหมด ในวันแรม 15 ค่ำหรือวันขึ้น 1 ค่ำ ที่เรียกว่า วันเดือนดับ
   • วันขึ้น 8 ค่ำและแรม 8 ค่ำ ดวงจันทร์จะโคจรมาอยู่ในมุมตั้งฉากระหว่างโลกและ ดวงอาทิตย์ทำใ้ห้เรามองเห็นด้านสว่างและมืดมีขนาดเท่าๆกัน



4. ฤดูกาล Icon vector created by Freepik,Map vector created by Freepik
   • เกิดจากการที่แกนโลกเอียงทำมุม 23.5 องศา และ โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์
   • วันที่ 21 มิถุนายน ซีกโลกเหนือเอนเข้าหาดวงอาทิตย์มากที่สุด จึงเป็นฤดูร้อน และซีกโลกใต้เอนออกจากดวงอาทิตย์มากที่สุด จึงเป็นฤดูหนาว
   • วันที่ 21 ธันวาคม ซีกโลกเหนือเอนออกจากดวงอาทิตย์มากที่สุด จึงเป็นฤดูหนาว และ ซีกโลกใต้เอนเข้าหาดวงอาทิตย์มากที่สุด จึงเป็นฤดูร้อน
   • ต้นไม้จะสามารถรับรู้ได้ถึงอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงไปจึงเกิดการเปลี่ยนแปลงดังนี้
     • สาเหตุที่ต้นไม้ทิ้งใบในฤดูหนาว เพราะโลกได้รับพลังงานจากแสงแดดน้อยที่สุดซึ่ง ไม่เพียงพอสำหรับกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง
     • บริเวณใกล้เส้นศูนย์สูตร พื้นโลกจะได้รับพลังงานจากดวงอาทิตย์มากตลอดทั้งปี ต้นไม้จึงไม่ผลัดใบ

     Tree vector created by Lexamer - Freepik.com
   • ประเทศไทยตั้งอยู่ในคาบสมุทรอินโดจีน ด้านซ้ายคือมหาสมุทรอินเดีย และด้านขวาคือทะเลจีนใต้ จึงตกอยู่ภายใต้อิทธิพลจากลมมรสุม ทำให้ประเทศไทยมี 3 ฤดู คือ
     ฤดูร้อน ตั้งแต่เดือน มีนาคม-พฤษภาคม
     ฤดูฝน ตั้งแต่เดือน พฤษภาคม-ตุลาคม (อิทธิพลจากลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดพาความชื้นจากคาบสมุทรอินเดีย)
     ฤดูหนาว ตั้งแต่เดือน ตุลาคม-กุมภาพันธ์ (อิทธิพลจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือซึ่งพัดพาความหนาวเย็นจากจีน)

ปรากฏกาณ์จากแรงโน้มถ่วง

ปรากฏการณ์ น้ำขึ้น-น้ำลง

• โลกได้รับอิทธิพลแรงโน้มถ่วงจากดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ แต่เนื่องจากดวงจันทร์อยู่ใกล้โลกมากกว่าจึงส่งผลมากกว่า
• ถ้าโลก-ดวงจันทร์-ดวงอาทิตย์ตั้งอยู่ในระนาบเดียวกัน จะเกิด “วันน้ำเกิด” คือ วันที่น้ำขึ้นสูงมาก และลงต่ำมากในช่วงวัน จะเกิด 2 ช่วงต่อเดือน คือ ช่วงวันเดือนดับ (แรม 15 ค่ำ) และ ช่วงวันเดือนเพ็ญ(ขึ้น 15 ค่ำ)
• ถ้าดวงจันทร์-ดวงอาทิตย์ ทำแนวตั้งฉากกับโลก จะเกิด “วันน้ำตาย” คือ วันที่น้ำขึ้นลงระดับไม่สูงมากจะเกิด 2 ช่วงต่อเดือน คือ วันขึ้น 8 ค่ำ และ วันแรม 8 ค่ำ
Icon vector created by Freepik,Map vector created by Freepik
ภาพแสดงปรากฏการณ์ “น้ำขึ้น-น้ำลง” ตามระนาบดวงจันทร์-ดวงอาทิตย์-โลก