อาหารที่เรารับประทานจะให้ทั้งสารอาหารที่ร่างกายนำไปใช้ได้เลย เช่น วิตามิน, เกลือแร่, น้ำ และ อยู่ในรูปที่ร่างกายไม่สามารถนำไปใช้ได้ทันที ต้องผ่านกระบวนการเปลี่ยนแปลงให้อยู่ในรูปที่เซลล์สามารถนำไปใช้ได้ กระบวนการที่เปลี่ยนแปลงอาหารให้เป็นสารอาหาร คือ การย่อยอาหาร

การย่อยอาหาร

การย่อยอาหารในร่างกายมี 2 วิธี คือ

1. การย่อยเชิงกล คือ การเปลี่ยนแปลงขนาดของอาหารให้มีขนาดเล็ก
2. การย่อยเชิงเคมี คือ การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเคมีของอาหารโดยใช้น้ำย่อยหรือเอนไซม์

ระบบทางเดินอาหาร	สาระสำคัญ
1. ช่องปาก	มีการย่อยเชิงกล ฟัน ที่ช่วยบดให้อาหารมีขนาดเล็ก มีการย่อยเชิงเคมี ต่อมน้ำลายจะสร้างน้ำย่อยชื่ออะไมเลสหรือไทยาลิน จะย่อยแป้ง เป็น มอลโทส (มอลโทสจัดเป็นน้ำตาลโมเลกุลคู่)
2.หลอดอาหาร	เป็นส่วนของทางเดินอาหารที่ต่อจากบริเวณคอหอย เป็นท่อตรงกลวง ยาวประมาณ 25 เซนติเมตร หน้าที่ เป็นทางผ่านของอาหารจากปากสู่กระเพาะอาหาร การเคลื่อนผ่านของอาหารจะเป็นการทำงานของทั้งกล้ามเนื้อลายและกล้ามเนื้อเรียบ เรีกยว่า Peristalsis จะมีการบีบและคลาย จะมีการสร้างเมือกช่วยหล่อลื่นในการเคลื่อนที่ของอาหาร
3. กระเพาะอาหาร	มีการย่อยเชิงกล: การบีบรัดของกระเพาะอาหาร มีการย่อยเชิงเคมี: มีน้ำย่อยย่อยโปรตีน กระเพาะอาหารมีการสร้างกรด ซึ่งทำหน้าที่ เปลี่ยนน้ำย่อยเปปซิโนเจนให้เป็นเปปซิน กำจัดเชื้อโรคที่ปนเปื้อนมากับอาหาร
4. ลำไส้เล็ก	แบ่งเป็น 3 ส่วน ได้แก่ ลำไส้เล็กตอนต้น (ดูโอดีนัม) ลำไส้เล็กตอนกลาง (เจจูนัม) ลำไส้เล็กตอนปลาย (อีเลียม) ทำงานได้ดีในสภาวะที่เป็นด่าง เป็นอวัยวะที่มีการย่อยและการดูดซึมอาหาร เกิดการย่อยเชิงเคมี จะย่อยสารอาหารทั้งโปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรต โดยน้ำย่อยจะได้จากที่สร้างเองและได้จากตับอ่อน นอกจากนี้ยังได้รับน้ำดี (ผลิตจากตับ)มาช่วยในการแตกตัวให้ไขมันมีขนาดเล็กลงทำให้น้ำย่อยเข้าไปย่อยได้ดีขึ้น การย่อยจะเกิดที่บริเวณลำไส้เล็กตอนต้น การดูดซึม: เพื่อให้การดูดซึมอาหารเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ลำไส้เล็กจึงมีขนาดยาว 6-8 เมตร และเยื่อบุผนังยังมีลักษณะปุ่มๆยื่นออกมาคล้ายกับนิ้วมือ เรียกว่า วิลไล (Villi) วิลไลนี้จะเชื่อมต่อกับเส้นเลือด ความรู้เพิ่มเติม ลักษณะที่มีปุ่มๆยื่นออกมาเป็นการเพิ่มพื้นที่ผิวในการดูดซึมอาหาร จะเห็นว่าร่างกายมีวิวัฒนาการที่ดึงประโยชน์จากสารอาหารที่ได้รับให้มากที่สุด
5. ลำไส้ใหญ่	มีขนาดความยาวประมาณ 1.5 เมตร ไม่มีการย่อย แต่จะมีการดูดซึมน้ำ, วิตามินและแร่ธาตุ อวัยวะในระบบทางเดินอาหารจะดูดซึมน้ำกว่า 80% ก่อนที่จะมาถึงลำไส้ใหญ่ และที่ลำไส้ใหญ่จะมีการดูดซึมน้ำที่เหลือกลับมา แบคทีเรียที่อาศัยอยู่ที่ลำไส้ใหญ่จะ่วยสร้างวิตามินเช่น B1, B2, B6, B12, K และลำไส้เล็กก็จะดูดซึมวิตามินเหล่านี้ อาหารส่วนที่เหลือซึ่งร่างกายไม่สามารถนำไปใช้ได้ก็จะเริ่มแข็งตัวและถูกขับออกทางทวารหนัก ความรู้เพิ่มเติม การดื่มน้ำน้อยและรับประทานอาหารที่มีกากเส้นใยไม่เพียงพอ เป็นสาเหตุให้อุจจาระแข็งซึ่งอาจะส่งผลให้เกิดปัญหาอุจจาระอุดตัน, โรคริดสีดวงทวาร นักวิทยาศาสตร์เริ่มสนใจศึกษาแบคทีเรียในลำไส้ใหญ่ เพราะนอกจากแบคทีเรียนี้จะช่วยสร้างวิตามินให้กับร่างกายมนุษย์แล้ว ยังเชื่อว่ามีปฏิสัมพันธ์กับเครือข่ายของเซลล์ประสาทที่ลำไส้ใหญ่ โดยอาจจะส่งสัญญาณตรงไปยังสมอง ส่งผลต่อความอิ่ม, ความหิว รวมถึงการเคลื่อนที่ของอาหารในลำไส้ (ข้อมูลจาก www.sciencelearn.og.nz/resources/1832-large-intestine-function)

ข้อควรรู้

• ตับและตับอ่อนเป็นอวัยวะที่เกี่ยวข้องกับการย่อยอาหาร แต่ไม่ได้อยู่ในระบบทางเดินอาหาร
• ตับจะผลิตน้ำดีไปเก็บที่ "ถุงน้ำดี" และเมื่อใช้จะส่งไปที่ลำไส้เล็กตอนต้น
  น้ำดีไม่ใช่น้ำย่อย แต่มีหน้าที่ช่วยให้ไขมันแตกตัวมีขนาดเล็กลง จึงทำให้น้ำย่อยทำงานได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น
• ตับอ่อนจะผลิตน้ำย่อยสารอาหารทั้งโปรตีน, ไขมัน และคาร์โบไฮเดรต โดยจะส่งไปที่ลำไส้เล็กตอนต้น