วิทยาศาสตร์ระดับประถม สารบัญ


การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม คือ การที่สิ่งมีชีวิตถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมจากรุ่นพ่อแม่ไปยังรุ่นลูกหลานโดยผ่านทางเซลล์สืบพันธุ์

ความหมาย
ลักษณะพันธุกรรม คือ ลักษณะที่ถูกควบคุมโดยสารพันธุกรรมหรือยีนที่อยู่บน โครโมโซมภายในนิวเคลียส
ยีนหรือหน่วยพันธุกรรม คือ DNA ส่วนที่เป็นลำดับของรหัสทางพันธุกรรม จะอยู่เป็นคู่
ถ้าเป็นยีนเด่น จะเขียนด้วยอักษรภาษาอังกฤษตัวใหญ่
ถ้าเป็นยีนด้อย จะเขียนด้วยอักษรภาษาอังกฤษตัวเล็ก
ลักษณะเด่น คือ ลักษณะที่ปรากฎบ่อยๆ โดยจะข่มลักษณะด้อย
ลักษณะด้อย คือ ลักษณะที่ปรากฎในบางรุ่น เนื่องจากโดนลักษณะเด่นข่ม
พันธุ์แท้ คือ มีลักษณะใดลักษณะหนึ่งโดยไม่มีลักษณะอื่นแฝง เช่นลักษณะเด่นอย่างเดียว หรือลักษณะด้อยอย่างเดียว เช่น TT, tt
พันธุ์ทาง คือ มีลักษณะเด่นและด้อยอยู่ด้วยกัน แต่จะแสดงลักษณะเด่นออกมาเนื่องจากลักษณะด้อยจะถูกข่ม เช่น Tt
เกรเกอร์ เมนเดล คือ บิดาแห่งวิชาพันธุศาสตร์
ความแปรผันทางพันธุกรรม คือ ลักษณะทางพันธุกรรมที่แตกต่างกันในครอบครัวหรือ สิ่งมีชีวิตชนิดเดียวกัน

ลักษณะเด่น-ด้อย

ลักษณะเด่น ลักษณะด้อย
ผมดำ ผมสีทอง
ผมหยักศก ผมเหยียดตรง
ตาสีดำ ตาสีฟ้า
จมูกโด่ง จมูกแบน
มีลักยิ้ม ไม่มีลักยิ้ม
มีติ่งหู ไม่มีติ่งหู

คำถาม

ถ้าต้นถั่วสูงพันธุ์ทาง ผสมกับต้นถั่วสูงพันธุ์ทาง โอกาสที่จะได้ลูกเป็นแบบใดได้บ้าง
วิธีทำ
กำหนดให้ ความสูง คือ T ความเตี้ย คือ t
ต้นถั่วสูงพันธุ์ทาง แสดงว่า มียีนเด่นและยีนด้อยจับคู่กัน คือ Tt จากนั้นให้ลากเส้นโยง เพราะลูกจะได้ยีนตัวหนึ่งจากพ่อ และยีนอีกตัวจากแม่ลูกมีโอกาสเกิดลักษณะดังนี้
คือ สูงพันธุ์แท้ (TT) เป็น 1 ใน 4 หรือ 25 %
สูงพันธุ์ทาง (Tt) เป็น 2 ใน 4 หรือ 50%
เตี้ยพันธุ์แท้ (tt) เป็น 1 ใน 4 หรือ 25%

โรคทางพันธุกรรม

คือ โรคที่เกิดจากความผิดปกติในพันธุกรรม ซึ่งสามารถถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่นได้

  • โรคธาลัสซีเมีย คือ โรคโลหิตจางชนิดหนึ่ง ที่เกิดจากความผิดปกติของการสังเคราะห์ฮีโมโกลบิน
  • โรคฮีโมฟีเลีย คือ โรคที่เกิดจากความผิดปกติเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด
  • โรคตาบอดสี คือ โรคที่เห็นสีบางสีไม่ชัดเจน
  • โรคดาวน์ซินโดรม คือ โรคที่เกิดจากการมีโครโมโซมคู่ที่ 21 เกิน ทำให้ผู้ป่วยมีเชาวน์ปัญญาต่ำ และมีลักษณะภายนอกที่สังเกตได้ชัดเจน เช่น ตาเล็กเป็นวงรี, หน้าแบน
  • โรคเบาหวาน คือ โรคที่เกิดจากความผิดปกติของร่างกายที่ผลิตอินซูลินไม่เพียงพอ จึงส่งผลให้ระดับน้ำตาลใน กระแสเลือดสูงเกินไป


















--