อุณหภูมิ

• อุณหภูมิของอากาศคือบอกความร้อนและควาเย็นของอากาศ
• อุปกรณ์ที่ใช้วัดอุณหภูมิ คือ “เทอร์โมมิเตอร์”
• หน่วยของอุณหภูมิ เช่น องศาเซลเซียส องศาฟาเรนไฮต์
• ปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิอากาศในรอบวัน คือ การหมุนรอบตัวเองของโลก ซึ่งมีผลทำให้มุมที่แสงอาทิตย์กระทบพื้นผิวโลกเปลี่ยนแปลงไป

  	เวลาเที่ยงวัน	เวลาเช้าและเย็น
  มุมที่แสงอาทิตย์ตกกระทบพื้นโลก	มุมฉาก	มุมเฉียง
  ระยะทางที่แสงอาทิตย์ส่องผ่านชั้นบรรยากาศ	สั้น	ไกลกว่า
  ความเข้มแสง	เข้มกว่า เนื่องจากมุมตกกระทบเป็นมุมฉากและระยะทางที่แสงอาทิตย์ส่องผ่านบรรยากาศก็สั้นกว่า	เข้มน้อยกว่า เนื่องจากมุมตกกระทบเป็นมุมเฉียง และแสงอาทิตย์เดินทางผ่านชั้นบรรยากาศนานกว่า ความเข้มของแสงจึงถูกชั้นบรรยากาศกรองให้ลดลง

• พื้นดิน-พื้นน้ำ เป็น 1 ในปัจจัยที่มีผลต่ออุณหภูมิของอากาศ เนื่องจากดินดูดกลืนและคายความร้อนได้ดีกว่าพื้นน้ำ ตอนกลางวันพื้นดินจะมีอุณหภูมิสูงกว่าพื้นน้ำ ในขณะที่ตอนกลางคืนพื้นน้ำจะมีอุณหภูมิสูงกว่าพื้นดิน
• ระดับความสูงของพื้นที่ เป็นอีกหนึ่งปัจจัยที่มีผลต่ออุณหภูมิของอากาศ ในส่วนของโทรโพสเฟียร์เอง ยิ่งสูง อุณหภูมิจะลดต่ำลง โดยลดต่ำลงด้วยอัตรา 6.5 องศาเซลเซียสต่อกิโลเมตร
• ละติจูด เนื่องจากแสงอาทิตย์ตกลงทำมุมที่แตกต่างกัน บริเวณศูนย์สูตรแสงอาทิตย์จะตกเป็นมุมตั้งฉาก ในขณะที่ขั้วโลกจะตกเป็นมุมลาดเอียง ทำให้แสงเดินทางผ่านชั้นบรรยากาศเป็นระยะทางที่มากกว่า ความเข้มแสงจึงลดลงส่งผลให้อุณหภูมิแถบขั้วโลกต่ำลง

ความชื้น

• ความชื้นของอากาศ หมายถึง จำนวนไอน้ำที่มีอยู่ในอากาศ
• ไอน้ำในอากาศเกิดจากการระเหยของน้ำจากแหล่งต่างๆ และการคายน้ำ
• อากาศที่อยู่ในสภาพที่ไม่สามารถรับไอน้ำเพิ่มได้ เรียกว่า อากาศอิ่มตัว

ความกดอากาศ

• ความกดอากาศหรือเรียกว่า “ความดันบรรยากาศ”
• เนื่องจากมีชั้นอากาศห่อหุ้มโลก และอากาศเองเป็นสสารที่มีน้ำหนัก จึงกดทับลงมาด้วยอิทธิพล แรงโน้มถ่วง เราเรียกน้ำหนักกดทับลงมาว่า “ความกดอากาศ”
• หน่วยของความกดอากาศ มิลลิเมตรปรอท, เฮกโตพาสคาล
• ที่ระดับน้ำทะเลปานกลาง จะมีความกดอากาศอยู่ที่ 760 มิลลิเมตรปรอท (29.92 นิ้วปรอท)
• ที่ความสูงระดับเดียวกัน จะมีค่าความกดอากาศที่เท่ากัน
• ทุกๆความสูง 11 เมตรที่เพิ่มขึ้นจากระดับน้ำทะเลจะมีค่าความกดอากาศลดลง 1 มิลลิเมตรปรอท และ
  ทุกๆความลึก 11 เมตรที่เพิ่มขึ้นจากระดับน้ำทะเลจะมีค่าความกดอากาศเพิ่มขึ้น 1 มิลลิเมตรปรอท

• ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความกดอากาศ
  • อากาศร้อนมีความหนาแน่นน้อยกว่าอากาศเย็น อากาศร้อนจึงมีความกดอากาศน้อยกว่าเรียกว่า “ความกดอากาศต่ำ”
  • อากาศเย็นมีความหนาแน่นมากกว่าอากาศร้อน อากาศเย็นจึงมีความกดอากาศมากกว่าเรียกว่า “ความกดอากาศสูง”
  • ความสูง ยิ่งสูง อากาศยิ่งเบาบาง ความกดอากาศน้อย

ลม

• ลม คือการเคลื่อนที่ของอากาศในแนวนอนเป็นผลมาจากความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิของ 2 บริเวณ
• อากาศจะไหลจาก
  อุณหภูมิต่ำ---------> อุณหภูมิสูง
  ความกดอากาศสูง---------> ความกดอากาศต่ำ
• ประเภทของลม ได้แก่
  • ลมประจำวัน
  • ลมประจำฤดู

ลมประจำวัน

ลมบก ลมทะเล

ในเวลากลางวัน ดินดูดความร้อนเร็วกว่าน้ำ อุณหภูมิเหนือดินจะสูงกว่าอุณหภูมิเหนือน้ำ ทำให้อากาศไหลจากทะเลสู่บนบก เรียกว่า “ลมทะเล”

ในเวลากลางคืน ดินคายความร้อนเร็วกว่าน้ำ อุณหภูมิเหนือดินจะต่ำกว่าอุณหภูมิเหนือน้ำ ทำให้อากาศไหลจากบนบกสู่ทะเล เรียกว่า “ลมบก”

ลมภูเขา ลมหุบเขา

ลมประจำฤดู

คือ ลมที่พัดเปลี่ยนทิศไปตามฤดูกาล

พายุ

• พายุ คือ สภาพบรรยากาศที่ถูกรบกวน เกิดขึ้นเมื่อศูนย์กลางของแรงดันในอากาศต่ำลงมากกว่าบริเวณรอบๆพร้อมกับมีแรงดันอากาศสูงเกิดขึ้นรอบๆพื้นที่ ทำให้เกิดแรงประทะก่อให้เกิดลม
• ประเภทของพายุ เช่น พายุหิมะ พายุลูกเห็บ พายุทราย พายุฝนฟ้าคะนอง พายุฤดูร้อน

พายุฝนฟ้าคะนอง

• เป็นพายุที่มีปรากฎการณ์ฟ้าร้อง ลมแรง ฝนตกหนัก แต่ไม่ได้มีพายุลมหมุน
• เกิดมากในแถบใกล้เส้นศูนย์สูตรที่มีอากาศร้อนและความชื้นสูง
• เกิดในเมฆคิวมูโลนิมบัส

พายุหมุนเขตร้อน

• พายุที่มีลมหมุน มักพบเกิดขึ้นในช่วงละติจูดที่ 5^o - 30^o
• ถ้าเกิดเหนือเส้นศูนย์สูตร ทิศทางการหมุนวนของพายุจะหมุนทวนเข็มนาฬิกา โดยในแถบซีกโลกเหนือจะเกิดในช่วงเดือนมิถุนายน-พฤศจิกายน
• ถ้าเกิดใต้ส้นศูนย์สูตร ทิศทางการหมุนวนของพายุจะหมุนตามเข็มนาฬิกา โดยในแถบซีกโลกใต้จะเกิดในช่วงเดือนพฤศจิกายน-เมษายน
• ประเภทของพายุฤดูร้อน (ดูจากความเร็วใกล้ศูนย์กลางพายุ)

  ชนิด	ความเร็ว
  ดีเปรสชั่น	มีความเร็วลมไม่เกิน 33 นอต หรือไม่เกิน 61 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
  พายุโซนร้อน	มีความเร็วลมระหว่าง 34-64 นอต หรือ 62-117 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
  ไต้ฝุ่น หรือเฮอริเคน	มีความเร็วลมมากกว่า 64 นอต หรือ 118 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

• พายุหมุนเขตร้อนจะมีชื่อเรียกต่างๆ ตามสถานที่ที่เกิด
  Grey World Image Designed by Layerace / Freepik

  • พายุหมุนเขตร้อนเกิดขึ้นบริเวณมหาสมุทรแปซิฟิก เรียกว่า “ไต้ฝุ่น”
  • พายุหมุนเขตร้อนเกิดขึ้นบริเวณ มหาสมุทรอินเดีย อ่าวเบงกอล เรียกว่า “ไซโคลน”
  • พายุหมุนเขตร้อนเกิดขึ้นบริเวณ มหาสมุทรแอตแลนติก อ่าวเม็กซิโก เรียกว่า “เฮอริเคน”
  • พายุหมุนเขตร้อนเกิดขึ้นบริเวณ มหาสมุทรรอบๆ ออสเตรเลีย จะรียกว่า “วิลลี-วิลลี”